Ijzermonding - St-Laureinsduinen

Ankerplaats ID:A30010

Omschrijving

Deze ankerplaats strekt zich uit op de rechteroever van de Ijzer (havengeul) bij Nieuwpoort met inbegrip van het strand, het natuurreservaat de Ijzermonding en de duinen tot de bebouwing van Westende-Bad (gem. Middelkerke). Het gehele gebied ligt langs het vroegere Ijzerestuarium op een langgerekt eiland “Testerep”. Dit eiland was gescheiden van het vasteland door een kreek die in de Ijzer uitmondde en in noordoostelijke richting naar Middelkerke liep. Vóór de 12e eeuw ontwikkelde zich een duinenfront op dit schorrengebied wat bewoning mogelijk maakte. De ankerplaats omvat de sekwentie van strand-duinen tot polder en een slikke-schorregebied nabij de monding. Het strand kent enkele kleinere golfbrekers rond de havengeul van de Ijzer die naar het noordoosten toe groter worden. Het strand is gescheiden van de St-Laureinsduinen door een lage dijk, een restant van de Atlantikwal uit WOII. Langs de Ijzer ligt een klein slikke-schorregebied dat momenteel als natuurreservaat erkend is. Het is weliswaar zwaar aangetast door grondverplaatsingen (opgespoten terrein, tijdok, bedijking,…) en bebouwing die het natuurlijk geomorfologisch overstromingsproces verhinderen. Momenteel tracht men de natuurlijke situatie te herstellen in het kader van een natuurherstelplan. Dergelijke actieve slikke en schorren zijn in België vrij uniek (Zwin) en bieden plaats voor zeldzame flora en fauna. De schorren gaan over in duinen waar gebouwen van Landsverdediging staan. In het zuidoosten rond de kreek van Lombardsijde gaan de duinen over in polder. De duinen ter hoogte van de camping lopen verder in noordoostelijke richting tot Westende-bad. De zeereepduinen aan het St-Laureinsstrand kennen nog actieve zandverstuiving terwijl de landinwaartse paraboolduinen (afgewisseld met lage, natte pannes) gefixeerd zijn door vegetatie. Op deze droge kalkrijke duinen komt waardevolle flora voor die mogelijkheden biedt voor fauna. Hier liggen evenwel nog terreinen en gebouwen van landsverdediging en illegale campings. Dit doet afbreuk aan de esthetische en natuurwetenschappelijke waarde van het gebied. Verder getuigen enkele bunkers, loopgraven en bomkraters van de Atlantikwal aan WOII. De Kromme Hoek in zuidwesten van deze ankerplaats bevat de archeologische resten van de Grote Vierboete, een middeleeuwse vuurtoren. De bakstenen toren was waarschijnlijk de eerste vuurtoren langs de Westeuropese kust ten tijde van de Hanzesteden en is een getuige van het maritieme verleden van de Nieuwpoortse haven. Tijdens WOI werd hij evenwel gedynamiteerd waardoor enkel de grondvesten nog overblijven. In deze duinen vormen het witte hotel St-Laureins en het gebouw home Crombez (voormalig restaurant Calidris) blikvangers. De vele bebouwing en de wegeninfrastructuur van landsverdediging en van de campings vormen een knelpunt uit visueel-esthetisch oogpunt.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Het slikke-schorregebied langs de Ijzer is quasi uniek in België en brengt specifieke flora én fauna met zich mee. Waardevolle flora op kalkrijke droge duinen.

Historische waarde

Het gebied ligt op het vroegere eiland Testerep dat tijdens de middeleeuwen bewoond werd. De verschillende restanten van de Atlantikwal vormen een herinnering aan WOII.

Esthetische waarde

groot strand met aansluitend duinenfront waarin windgaten en andere actieve windverstuiving aanwezig is.

Ruimtelijk-structurerende waarde

De loop van de Ijzer met aansluitende dijken.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Macroreliëf:
  • kustduin

met aansluitend strand; kopjes- en paraboolduinen

Hydrografische Elementen:
  • rivier

Ijzerestuarium

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Militair erfgoed:
  • bunker
  • verdedingingslinie

restanten van de Atlantikwal uit WOII

Archeologische elementen:

Elementen van transport en infrastructuur

Elementen en patronen van landgebruik

Bos:
  • struweel

op meest landinwaartse duinen

Opmerkingen en knelpunten

De vele bouwwerken in deze ankerplaats vormen een hindernis in het gebied: kustverdedigingswerken, illegale campings, infrastructuur van de militaire domeinen. Het witte hotel St-Laureins en gebouw home Crombez vormen blikvangers in het landschap maar zij doen afbreuk aan de esthetische waarde van de omliggende duinen.