Grandvalbos en Kooigembos

Ankerplaats ID:A30046

Omschrijving

Deze ankerplaats bevindt zich tussen de dorpskernen van Kooigem (gem. Kortrijk) en St-Denijs (gem. Zwevegem). Ze ligt op een zuidelijke uitloper van de interfluviale kam tussen Schelde- en Leiebekken die begint rond Molen Ter klare en verder loopt over St-Denijs tot het Grandval- en Kooigembos. De heuvelrug heeft een zuidoost-noordwest oriëntatie met de Zandbeek aan de voet van de westelijke helling van het Grandvalbos. Op de heuveltop dagzoomt kleiig en fijnzandig materiaal van de formatie van Tielt. Daaronder ligt de klei van de formatie van Kortrijk. De hellingen zijn bedekt met een kwartaire leemlaag die dikker wordt naarmate men meer hellingafwaarts gaat. Op de topzone dagzoomt kleiig materiaal en is er stuwwater aanwezig. Daarom zijn die gronden marginaal voor de landbouw en liggen ze onder bos. De bossen herbergen een waardevolle en rijke (voorjaars)flora. Ten zuiden van Kooigembos staat een klein en geïsoleerd naaldbosje. Aansluitend bij het bos liggen enkele weilanden; de rest van de hellingsflanken ligt onder grote akkerlandpercelen zonder perceelsrandbegroeiing. De Zandbeek stroomt aan de voet van de heuvel waar het Grandvalbos op ligt. Ze heeft nog een zeer natuurlijke loop en wordt in het landschap geaccentueerd door begeleidende (knot)bomenrijen en struweel. De bossen worden onderling gescheiden door een zeer diep ingesneden droog valleitje met zeer duidelijke steilranden langs de valleirand. Aan de rand van het valleitje loopt de weg van Kooigem naar St-Denijs. Aan de voet van deze heuvel liggen kleine en smalle wegen die de oriëntatie van de heuvel volgen. Ze hebben bermen, taluds of houtkanten. Verspreid langs de wegen komen kapellen voor. Vlakbij de wegen liggen de hoeves. Langs de top van de heuvel staat nauwelijks bebouwing behalve enkele kleinere gebouwen langs de weg van Kooigem naar St-Denijs. In de ankerplaats liggen enkele grote semi-gesloten vierkantshoeves die vrij goed bewaard zijn (Driehoven, Labroye,.). Bij hoeve Driehoven staat nog een ast en bij de vierkantshoeve in het westen (dichtbij dorpskom Kooigem) ligt nog een restant van een walgracht die aan het oog onttrokken wordt door een bosje. Vaak hebben de hoeves rond een gedeelte van het erf een bomenrij en liggen er vlakbij enkele huisweiden. In het oosten ligt vlakbij het kleine huisje een weiland met taluds; waarschijnlijk is dit gedeelte uitgebakken geweest om die woning te bouwen. Op de topzone van het Kooigembos zijn archeologische sporen gevonden uit de Ijzertijd en van een Gallo-romeinse nederzetting. Het landschap heeft een open karakter waarbij het bos de heuveltop accentueert.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

De ankerplaats bevindt zich op een beboste topzone van de interfluviale kam tussen Leie- en Scheldebekken. De bebossing reflecteert de bodemkundige gesteldheid en is reeds lang aanwezig. De huidige bossen zijn floristisch bijzonder rijk. De natuurlijke loop van de Zandbeek vormt een fysische begrenzing van de helling en de heuvelrug.

Historische waarde

De archeologische sporen uit Ijzertijd en uit de Gallo-Romeinse periode wijzen op het belang van deze topzone die reeds lang onder bos staat. Het grote aantal gave semi-gesloten vierkantshoeves geeft het landbouwland een meerwaarde waarbij de ast bij hoeve Driehoven belangrijk industrieel-archeologisch erfgoed vormt.

Esthetische waarde

De bebossing accentueert de topzone en valt visueel op door het open landbouwlandschap met grote regelmatige percelen. De loop van de Zandbeek aan de voet van de helling wordt visueel benadrukt door begeleidende bomen.

Ruimtelijk-structurerende waarde

Het reliëf bepaalt in grote mate de ligging van de wegen die op hun beurt de bebouwing bepalen. Het bos op de topzone omringd door open landbouwland is een baken voor de omgeving. De top biedt vergezichten naar de Scheldevallei.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • talud

valleiranden; uitgebakken terrein

Macroreliëf:
  • heuvel

interfluviale kam

Hydrografische Elementen:
  • beek
  • vallei

Zandbeek; droge vallei tussen boscomplexen

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Landbouwkundig erfgoed:
  • hoeve

hoeve Driehoven (met ast), Labroye

Kerkelijk erfgoed:
  • kapel

Archeologische elementen:

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • bomenrij
  • houtkant
  • knotbomenrij
Bos:
  • naald
  • loof

Opmerkingen en knelpunten

De storende invloed van recente uitbreidingen bij landbouwbedrijven dient verminderd te worden door bufferende beplanting. Het open gebied dient gevrijwaard te blijven van bijkomende bebouwing en nieuwe wegen. In de oostelijke en westelijke uithoeken van de ankerplaats grenst ze aan de lintbebouwing van resp. St-Denijs en Kooigem die het open karakter bedreigt. De wegen (o.a. kerkwegels) dienen hun kleinschalig karakter te behouden vanwege de rijke begroeiing langs wegkanten en vanwege hun inpassing in landelijk karakter.