Het Moer te Eikevliet

Ankerplaats ID:A10034

Omschrijving

Het landschap van het Moer te Eikevliet behoort tot de gemeente Bornem, gelegen in Klein Brabant. De begrenzing van dit landschap wordt in het zuiden gevormd door de winterdijk, in het westen door de rijksweg, in het noorden door de bebouwing van Wintham en in het oosten ten slotte door de bewoning van Eikevliet. Het Moer, gelegen tussen de dorpskernen van Bornem, Hingene, Wintham, Eikevliet en Puurs, betreft een vochtig bos- en moerasgebied, omgeven door kleinschalig cultuurland. Eertijds vormde het één van de grensscheidingen tussen het Graafschap Vlaanderen en het Hertogdom Brabant. Het centrale afwateringsnetwerk dateert van het einde van de 17de eeuw en zowel het wegenpatroon als de perceelsstructuur komen nog goed overeen met Ferraris. De ruimtelijke structuur met afwisseling van gesloten (hoogstammige bossen, broekbossen, e.d.) en open (weilanden, moerassen, vijvers, e.d.) gebieden, doorweven met lineaire en puntvormige landschapselementen is minimum 300 jaar vrijwel identiek en gaaf gebleven. In de zuidelijke punt van de ankerplaats, grenzend aan de dijk, bevindt er zich een beschermd woonhuis met schuur uit de 18de eeuw. De noordelijk gelegen kouter betrof eertijds een landbouwgebied en was daarmee een belangrijke bron van inkomsten voor het dorp. Tijdens de dreiging voor WOII zou deze kouter de functie krijgen van oorlogsvliegveld, ingegeven door de noodzaak om een vliegveld in de nabijheid van Fort Breendonk te hebben. dienst gedaan als vliegveld voor de bezetter. Tijdens de oorlog zou de Duitse bezetter al snel het vliegveld in handen krijgen. Tot op vandaag is de kouter van Hingene bewaard gebleven als een mooi open gebied. De uiteenlopende milieufactoren en talrijke gradiëntsituaties die dit landschap vertoont, resulteren in sterk verschillende biotopen en dus ook gevarieerde en soms zeldzame fauna en flora. Daarnaast draagt deze structurele variatie ook in sterke mate bij tot de esthetische waarde van het gebied. Het centrale beboste gedeelte en de omliggende open ruimte rondom bepalen in grote lijnen de structuur van het gebied. De noordelijk gelegen open kouter is nog mooi gerelateerd aan het lager gelegen moer met een opvallende steilrand als overgang. Het moer vormt 1 van de 3 grote depressies in Klein-Brabant, die mogelijk relicten zijn van een oud fluviatiel stelsel. Enkele kleinere knelpunten in deze ankerplaats zijn atypische woningen en recreatieve infrastructuur. Verdere uitbreiding wordt bij voorkeur tegengegaan en bestaande structuren dienen in het landschap te worden ingepast.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Ten gevolge van voornamelijk de fysische gradiënten en het gebruik door de mens, zijn in het Moer talrijke soortenrijke overgangsvegetaties aanwezig. Verder komen structureel sterk verschillende biotopen voor, gaande van weilanden en moerassen tot hoogstammige bossen en hakhoutbestanden, wat ook heel wat potenties biedt naar avifauna.

Historische waarde

Uit historisch kaartmateriaal kan worden afgeleid dat de landschapsstructuur en opbouw van het gebied -met het centrale, beboste, moerassige gedeelte, omgeven door kleinschalig cultuurland- minimum de laatste 300 jaar vrijwel identiek en gaaf is gebleven. De bijzondere geologische en hydrologische opbouw met een centraal afwateringsnetwerk van het einde van de 17de eeuw, zijn eveneens van historische waarde. De noordelijk gelegen kouter heeft tijdens WOII dienst gedaan als vliegveld voor de bezetter.

Esthetische waarde

Het gaat hier om een gaaf, kleinschalig landschap met afwisseling van gesloten en open structuren, doorsneden met talrijke lineaire en puntvormige landschapselementen.

Ruimtelijk-structurerende waarde

Het centrale beboste gedeelte en de omliggende open ruimte rondom bepalen in grote lijnen de structuur van het gebied. De noordelijk gelegen open kouter is nog mooi gelinkt aan het lager gelegen moer met een opvallende steilrand als overgang. Het Moer vormt 1 van de 3 grote depressies in Klein-Brabant, die mogelijk relicten zijn van een oud fluviatiel stelsel.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • microreliëf
Macroreliëf:
  • steilrand
Hydrografische Elementen:
  • waterloop
  • vallei

De Vliet

Moerassige gronden:
  • rietland

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Bouwkundig erfgoed:
  • huis
Landbouwkundig erfgoed:
  • schuur

Elementen van transport en infrastructuur

Waterbouwkundige infrastructuur:
  • dijk
  • grachtenstelsel

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • dreef
  • knotbomenrij
Kunstmatige waters:
  • vijver
Topografie:
  • historisch stabiel
Historisch stabiel landgebruik:
  • kouters
Bos:
  • loof
  • broek
  • hakhout
  • hooghout

Opmerkingen en knelpunten

Verschillende, eerder kleine knelpunten zijn: - de aanwezigheid van enkele a-typische huizen in het noordwesten, - tuinkwekerij De Pauw, eveneens in het noordwesten, - aanwezigheid van een voetbalterrein in de noordoostelijke hoek. Een betere inpassing in het landschap is gewenst en verdere uitbreiding moet worden vermeden.