Leiemeersen - Kanaal Brugge-Gent¶

Omschrijving¶

Deze ankerplaats ligt langs het kanaal Gent-Oostende ten oosten van Moerbrugge in de gemeente Oostkamp met een stukje in de gemeente Beernem. In het zuiden wordt ze door de spoorlijn Brugge-Oostende begrensd. Het kanaal is gegraven tijdens de 17e eeuw in de loop van bestaande beken, nl. de Zuidleie (tussen Beernem en Brugge) en de Hoge Kale (tussen Beernem en Gent) die evenwel tot een verschillend bekken behoorden. Tevoren had men reeds enkele pogingen ondernomen, maar die stuitten op protest van de Gentenaars omdat het een bedreiging vormde voor de Gentse middeleeuwse handelspositie. In de loop der jaren onderging het kanaal heel wat veranderingen zoals rechttrekkingen en kalibrering. Momenteel staat aan beide zijden van het kanaal een opgaande bomenrij die het accentueert in het landschap. In het kanaal zelf staat langs de oevers verlandingsvegetatie dankzij de vrij natuurlijke oeverprofielen op sommige plaatsen. Langs de linekeroever is nog een smal jaagpad aanwezig dat een belangrijke recreatieve functie vervult. Het kanaal vormt door de gevarieerde biotopen (van water tot oever) een belangrijke corridor voor flora en fauna. Langs het kanaal staan enkele bunkers uit WOII die deel uitmaakten van de kustverdediging van de Atlantikwal als kantonnement of magazijnsite. Zij vormen een rust- en overwinteringsplaats voor specifieke avifauna. Ook tijdens de 80-jarige oorlog werden langs het kanaal verdedigingswerken aangelegd waarvan nu nauwelijks of geen resten overblijven. Net ten zuiden van het kanaal ligt een klein opgehoogd terreintje dat door het kleine hoogteverschil en door de opslag van struweel opvalt in het landschap. In het natuurreservaat de Leiemeersen ligt nog een gedeelte van de oorspronkelijke loop van de Zuidleie. De natte omstandigheden maakten de vorming van een dunne laag laagveen mogelijk boven alluviale klei. Deze ondergrond en het gradueel oeverprofiel zorgen voor een zeldzame en rijke flora (o.a. verlandingsvegetatie) en fauna (vooral avifauna). De lage bemesting en de kwelinvloeden in het gebied zijn zeer bepalend voor de aanwezige flora. Vlakbij zijn enkele percelen beplant met rijshout. Aansluitend bij het kanaal en langs de (zij)beken (de Bornebeek, Geuzenbeek, Zuiddambeek en Merlebeek) liggen gronden die continu een hoge grondwaterstand kennen en nog steeds grotendeels als grasland (hooi- of weiland) met een veedrinkpoel in gebruik zijn. De percelen worden begrensd door afwateringsgrachten en sommige hebben nog knotbomenrijen langs de perceelsranden. De grachten vallen op door de rietvegetatie. De overige percelen liggen onder akkerland. De Bornebeek heeft nog een natuurlijke kronkelende loop , maar de andere beken zijn grotendeels recht getrokken. Ze hebben wel nog een gave beekbegeleidende begroeiing van knotbomen en struiken en worden op die manier visueel geaccentueerd in het landschap. Langs beide zijden van het kanaal merkt men parallelle talud op die waarschijnlijk de natuurlijke valleirand van de Zuidleie vormde of misschien veroorzaakt zijn door uitgraving of door het storten van uitgegraven materiaal. Parallel aan het kanaal loopt op elke oever een weg op de hoger gelegen delen. De meeste wegen zijn smal en sommige zijn niet verhard, enkele vallen op door de dreven. De ankerplaats herbergt een aantal grotere hoeves die goed bewaard zijn (sommige met een opperkamer) en weinig verstoord zijn door nieuwbouw. Hoeve Blauw kasteel en Schotsgoed (met toegangspoort) hebben nog een restant van een walgracht. Hoeve Blauw kasteel vormde tijdens de middeleeuwen waarschijnlijk een woontoren die later sterk verbouwd werd (o.a. toevoeging van een torentje). Bij hoeve Grote Linde staat aan de toegangsweg een kapelleke met een merkwaardige lindeboom erbij. Nabij de spoorlijn rond Stuivenberg staat ook nog een kleine hoeve bestaande uit verschillende aparte gebouwen met een boomgaard, omringd door een haag. Het talud van de spoorwegbedding vormt door zijn hoogte en door de houtige begroeiing een visuele begrenzing van de ankerplaats. Het landschap heeft een half open karakter waarbij de opgaande bomenrij langs het kanaal een visuele begrenzing vormt van de beide oevers. Talrijke structuren zoals beken, grachten, perceelsranden, … worden benadrukt door kleine landschapselementen.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶