Krekengebied van Kieldrecht en Meerdonk¶

Omschrijving¶

Het krekengebied van Kieldrecht en Meerdonk strekt zich uit tussen de dorpen Kieldrecht-Nieuw Namen in het noorden, tot aan de grens van de zandstreek Sint-Gillis-Waas en Vrasene in het zuiden, De Klinge in het westen. Hoog-Verrebroek behoort er niet toe, dit moet als een Zandstreek-eiland beschouwd worden. Door zware overstromingen werd het krekengebied eerst tot een kustvlakte omgevormd en later, door antropogene beïnvloeding, heringedijkt met vorming van polders. Door militaire inundaties op het einde van de 16e eeuw is het gebied opnieuw gedurende een lange tijd vrijgegeven aan de invloed van de getijden. De complexe overstromingsgeschiedenis heeft sporen in het landschap nagelaten. Zo zijn er diverse krekenpatronen en dijkdoorbraken met wielen. Het ganse krekengebied is een puzzel van geulen, grachten, kanaaltjes, bredere bekkens, wielen, plassen en plasjes. De Grote Geule van Kieldrecht en de Grote Geule van Meerdonk zijn de belangrijkste open kreken, zij maken deel uit van het waternetwerk in dit krekengebied. Via de Kieldrechtse Geul en andere watergangen ontwateren de kreken uiteindelijk via een pompgemaal in de Schelde. Er komen een aantal zuidwest- noordoost georiënteerde ruggen voor waarop de bewoning zich heeft gevestigd. De eerste rug situeert zich in het noorden van het gebied en bevat de bewoningsas tussen De Klinge en Kieldrecht. De tweede, niet meer topografisch waarneembaar, bevindt zicht tussen de gehuchten Kalf en Zandloper, waar hij aansluit bij het dekzandgebied van Hoog- Verrebroek. Tussen deze twee ruggen lag een relatief diepe depressie, waarin zich veen had ontwikkeld, dat aansloot bij het grote, meer noordelijk gelegen veen- areaal. De afwezigheid van transgressie- afzettingen van de 13e eeuw wijzen erop dat dit veengebied niet door zeewater verdronken werd voor de 13e eeuw. Vermoedelijk werd door veenafgraving het oppervlak verlaagd, waardoor het voor overstroming vatbaar werd. Er werd aangetoond dat deze veengronden niet alleen bedijkt maar ook grotendeels ontgonnen waren rond 1350. Niet alleen de namen Turfbanken en Rode Moerpolder verwijzen naar de veenontginning maar eveneens het ontstaan van Verrebroek en Meerdonk hangt ermee samen. De militaire inundaties brachten ook hier overstromingen waardoor een jong kleidek werd afgezet. Het zuidelijk gedeelte werd in 1615 dooggelegd, het noordelijk gedeelte (Konings Kieldrechtpolder) in 1653. De Grote Geul van Meerdonk is in deze polder een belangrijke getuigenis van deze overstromingen. De kreek sneed zich een weg door de zuidelijke zandrug ter hoogte van Konijnepijpen, waardoor de marien invloed zich ver zuidelijk kon laten voelen (Sint- Gillis-Broekpolder en Saligempolder). Tijdens de indijkingswerken van de Konings- Kieldrechtpolder hebben zich twee dijkdoorbraken voorgedaan met als resultaat dat het Kleine Weel en het Grote Weel (oorspronkelijk respectievelijk Groot Vingerling en Cleyn Vingerling genoemd) ontstaan zijn. Na de dijkdoorbraken werd de dijk omheen de Welen gelegd. Deze ongewone vorm van de dijk is het beste bewijs dat eens de Schelde zich tot hier deed gelden en tevens dat de Oude Arenbergpolder na de Konings-Kieldrechtpolder is ingedijkt. Aan de rand van deze ankerplaats komen enkele militaire verdedigingswerken voor die deel uitmaakten van de voormalige Bedmarlinie. Het bodemgebruik vertoont hier ook een samenhang met de topografie en de bodemgesteldheid: op de zandruggen is er een afwisseling van akkerland en weiland, in de delen met marien afzettingen akkerland. In het oosten van de Konings Kieldrechtpolder en in de Turfbankenpolder, maar vooral ten zuiden van Hoog- Verrebroek zijn de laagstamboomgaarden sterk vertegenwoordigd. Het perceleringspatroon is erg heterogeen. In het westen van het gebied is de percelering grootschaliger ten gevolge van ruilverkaveling (Meerdonk). Ze bestaat er vooral uit een complex van regelmatige blokken en stroken. Enkel de zuidelijk zandrug wordt gekenmerkt door kleine kavels, geassocieerd met de bewoningsas van het gehucht Kalf. De Konings Kieldrechtpolder wordt gekenmerkt door een planmatiger en relatief grootschalige strookpercelering, gegroepeerd in verbanden. Daarin komt nog een verband voor met kleinschalige smalle stroken. Ten zuiden van Hoog- Verrebroek is de percelering eveneens kleinschaliger. De kenmerken van het wegennet variëren in functie van de inpolderingsgeschiedenis. In het westen en het zuiden zijn de belangrijkste wegen geassocieerd met oude dijken of met de dekzandrug en vertonen een kronkelend verloop. De Konings Kieldrechtpolder die later werd ingepolderd en een relatief dik marien dek draagt getuigt van een grote planmatigheid. Zowel de dijken die deze polder naar het noordwesten en het noordoosten toe begrenzen, als de wegen in de polder zelf, vertonen een dambordpatroon. Enkel de weg Kieldrecht- Vrasene doorsnijdt dit patroon. De hierboven genoemde Grote Geul wordt plaatselijk afgezoomd door weiland of door bomenrijen. Op de plaats waar de kreek de zandrug doorsteekt, ligt de oude geul tussen beplante dijken zodat deze doorbraak landschappelijk geaccentueerd wordt. De verschillen in bodemgebruik accentueren de geomorfologische verschillen en bepalen de landschappelijke variatie in dat overgangsgebied. Op de ruggen komen sporadisch perceelsrandbegroeiingen voor die, hoe gering ook, bijdragen tot de visueel-landschappelijke verschillen op grond van bodemgebruik.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶