Domein de Merode¶

Omschrijving¶

Domein ‘de Merode’ situeert zich ten zuiden van het centrum van Westerlo, in de vallei van de Grote Nete. Het wordt begrensd door de bebouwing van Westerlo in het noordwesten, de Grote Nete in het noordoosten, de Gooibeek in het oosten, de Varendonkse Steenweg in het zuiden en de Westerlose Steenweg in het oosten. De ligging van het Kasteel de Merode gaat terug tot een strategische site, zijnde een zandige opduiking in de moerassen ten noorden van de Grote Nete. Bij Ferraris is het domein met parkstructuur goed herkenbaar. Hieruit blijkt dat het patroon van het kasteelpark, en dan vooral het gedeelte ten zuiden van de Grote Nete, tot op vandaag zo goed als onveranderd is gebleven. We herkennen het langgerekte kanaal, het drevenstelsel en de beboste percelen op de hogere, drogere zandgronden in het meest zuidelijke deel van het domein. De omgeving van domein ‘de Merode’ werd op het einde van de 18de eeuw gedomineerd door beemden op de lage, lemige zandgronden van de Grote Nete. Bij Vandermaelen, die de situatie weergeeft van midden 18de eeuw, herkennen we het kasteeldomein ‘de Merode’ met waterslot en intact neerhof; in de beemden is ten noordoosten van het kanaal een groentetuin aangelegd en in de omgeving is het akker- en bosareaal toegenomen. In de 2de helft van de 19de eeuw (Dépôt de la Guerre, 1871) breidde dit bosareaal nog verder uit. In de onmiddellijke omgeving van het kasteel werden bloemperken aangelegd en rondom kreeg het park een landschappelijke stijl met monumentale boomgroepen en grasvelden. De kern van het kasteelgebouw, een waterburcht, is de 14de eeuwse donjon of woontoren, die vaak wordt geciteerd als 1 van de meest gave middeleeuwse woontorens van de Kempen. In de 16de, 17de en 19de eeuw werd het kasteel verschillende keren uitgebreid en aangepast. Het slot omvat een gekasseide vierkante erekoer met rechthoekige, diagonale hoektorens. Centraal aan de westzijde situeert zich de afgeronde toegangstoren, ter hoogte van de vroeger ophaalbrug. Tegen de oostvleugel werd aan de waterkant een kapel gebouwd. De eerste vermelding van de Kaaibeekhoeve gaat terug tot 1270, maar ze werd in haar huidige vorm opgetrokken op het einde van de 17de eeuw als een omgrachte hoeve met een centraal aarden erf, woonstalhuis en wagenhuis. Met de Grote Nete als scheiding tussen de symmetrische Franse tuin en het meer spontane Engelse park, heeft domein ‘de Merode’ een bijzondere structuur. De variatie in vegetatie en flora, als gevolg van een gradiënt in reliëf en bodemtype, geeft het valleigebied als geheel een kleinschalig en esthetisch aantrekkelijk karakter.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶