Ettingebos¶

Omschrijving¶

Dit gebied situeert zich tussen Oosterzele en Balegem. Op het kasteelpark van Keiberg sluit het Ettingebos aan dat in de vallei van de Ettingebeek gelegen is. Ten zuiden van het Ettingebos bevindt zich de stokerij ‘Van Damme’ en ten westen en zuiden daarvan liggen twee kouters met elk een windmolen. Het ‘Kasteel Smissenbroek’ of ook ‘Kasteel Keiberg’ genoemd, is op de Keiberg gelegen. Op de plaats van het huidige 17 ha grote kasteeldomein , in de moerassige ‘Hettingen’, bevond zich aanvankelijk een herenverblijf dat in oorsprong minsten opklimt tot de 17e eeuw. Van het herenverblijf binnen een tweedelige rechthoekige omwalling met toegangspoort en -brug zijn verder geen historische gegevens bekend. In de jaren 1740 was er de bouw van een nieuwe buitenplaats door Maelcamp op de oude omgrachte site met aanleg van een axiale dubbele toegangsdreef en een kasteelpark met dreven, grachten, wallen en vijvers. Het Lodewijk XIV- kasteel heeft een H- vormige plattegrond. Aanvankelijk was het een waterkasteel waarvan de binnenwallen overeenstemden met die van het vroegere opperhof, heden zijn die grotendeels gedempt. Na de brand van 1947 werd het kasteel gereconstrueerd. Er zijn twee vrijwel identieke, lange bijgebouwen aan weerzijde van het voorhof van het kasteel. Waarschijnlijk zijn dit voormalige paardenstallen, koetshuizen en personeelswoningen die uit dezelfde bouwperiode dateren als het kasteel. Aan de westelijke walgracht ligt een goed bewaarde ijskelder. De landbouwstokerij Van Damme werd in 1862 opgericht. Bij deze graanjeneverstokerij hoorde een bestaande hoeve. Het landelijke complex van het semi- gesloten type klimt in oorsprong waarschijnlijk tot in de 13e eeuw op. De gebouwen werden in de tweede helft van de 19e eeuw en begin de 20e eeuw aangepast en uitgebreid. De eigenlijke graanstokerij, met ronde bakstenen schoorsteen in de noordoost- hoek van het erf, is haaks ingeplant naast de woning en eraan palend. In 1947 werd de stoomketel vernieuwd met een stoomketel afkomstig van een melkerij. Het stoken vindt plaats in het winterseizoen gedurende drie dagen per week. De windmolen op de hoek van Berg en Molenstraat staat vooral bekend onder de naam ‘Guillotinemolen’, maar werd ook soms ‘ Stenenmolen’, ‘Molen ten Berg’ en ‘ De Grote Kucher’ genoemd. Dit zijn benamingen die verband houden met de wijknamen in de onmiddellijke omgeving. Oorspronkelijk was het een korenwindgemaal met oliestampkot, nadien enkel graanmolen die tot ca. 1955 in gebruik was. Rond 1980 werd de molen gerestaureerd maar toch is hij nog steeds niet maalvaardig. Het houtwerk werd grotendeels vernieuwd bij de restauratie. Op de andere kouter staat de ‘Windekemolen’, een open staakmolen met teerlingen op een kleine molendam. In 1984 werd hij ontmanteld voor een grondige restauratie en nadien werd die teruggeplaatst. Op de Ferrariskaart stond er reeds een houten staakmolen, maar meer oostwaarts midden op de zogenaamde Grote Meulecauter van Scheldewindeke. In 1910 brandde de Windekemolen af en kocht de molenaar een bestaande molen aan ter vervanging van de vernietigde korenwindmolen. Deze molen, ook “Vissers Molen” genoemd is waarschijnlijk van rond 1815 en zou oorspronkelijk afkomstig zijn van Mark (Henegouwen). In 1853 werd hij overgebracht naar Denderwindeke en van daar in 1910 naar Balegem. Tot 1959 was hij in bedrijf. Deze molen is belangrijk in het opzicht dat hij de nog omvangrijkste bestaande molen in Oost- Vlaanderen is, en de enige in de provincie met armwielen. Ook de trekbalkconstructie is vrij uitzonderlijk. De parochiekerk van Oosterzele, Sint- Gangulfus, is een eerste bidplaats teruggaand tot de kesteningstijd en volgens de overlevering gesticht door de heilige Livinus en in 1230 tot parochiekerk verheven zijn. De oude kerk zou, na ineenstorting van de toren in 1723, herbouwd zijn in 1724-1726. In 1778 werd de kerk uitgebreid. Op het einde van de 19e eeuw werd een nieuwe kerk in opdracht van burgemeester markies van Rode opgericht. De nieuwe kerk kwam op de plaats van de oude met behoud van de vroegere kruisingstoren in den nieuwe voorgevel. De kerk werd nu naar het westen ipv het oosten georiënteerd en waarschijnlijk werd afbraakmateriaal van de oude kerk hergebruikt. De eerste steenlegging was in 1827 en de kerk werd in 1830 ingewijd. De ‘veldkapel’, door acht hoge populieren omgeven, staat ook als het ‘Duivelskapelletje’ bekend. Het staat ingeplant op het kruispunt van twee landwegen halverwege de kerk van Balegem en van Scheldewindeke. De oudere en grotere kapel is vervangen door de huidige bakstenen sokkelkapel van WO I. De H. Antonius van Paduakapel is een neogotisch getinte bak- en natuurstenen wegkapel, in 1905 gebouwd. Nr. 31 van de Windekekouter te Oosterzele is een eclectisch getinte burgerwoning in omringende tuin uit begin de 20e eeuw. Nr. 47 in dezelfde straat is de voormalige villa van de vrederechter van Oosterzele, heden het ‘landgoed ten Berg’, gebouwd in de jaren 1890. In het bijhorende park staat een serre, paardenstallen en een conciërgewoning. Deze ankerplaats ligt in de zandleemstreek, deze is in het noorden zwakgolvend en gaan naar het zuiden toe geleidelijk over in een hogere liggende, meer golvend stuk. Het vertoont een open kouterlandschap met meestal gesloten depressies ten gevolge van de natuurlijke afsluitingen rond vooral weiden. Ook talrijke percelen nat bos komen in de depressies voor. De bewoning is in kleine gehuchten geconcentreerd. Op de Ferrariskaart is het bos (Ettingebos) tussen Keiberg en Issegem op de kaart aangeduid. Tussen Keiberg en Scheldewindeke is echter een groter bos langs de beek getekend. Ook op de plaats van de Duivelskapel staat een bos ingetekend. Deze twee laatste bossen zijn nu praktisch verdwenen en liggen voornamelijk onder weiden met enkele bospercelen. Op Vandermaelen is de situatie nog goed met Ferraris te vergelijken. Op de kaart van 1870 is het bos in de Ettingebeekvallei tussen Scheldewindeke en Oosterzele verdwenen, enkel in de vallei tussen Keiberg en Issegem is er nog bos. Deze situatie blijft op de volgende topografische kaarten. Het bosje op de kouter ten zuiden van Issegem staat reeds op de kaart van ‘Het land van Aalst’ uit 1644 aangeduid en op alle volgende kaarten.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶